Từ lâu Rubik đã được biết đến là một trong những trò chơi giải đố trí tuệ, giúp người chơi phát triển tư duy. Trong đó, Rubik 3x3x3 là phiên bản Rubik cơ bản. Đây cũng là phiên bản Rubik bán chạy nhất thế giới. Có nhiều cách để giải một khối Rubik 3×3 với độ khó khác nhau.
Vậy cách chơi Rubik 3×3 cơ bản như thế nào? Trong bài viết hôm nay, Liên Hiệp Thành sẽ hướng dẫn các bạn một phương pháp chơi Rubik 3x3x3 đơn giản nhất cho người mới bắt đầu.
Rubik 3×3 là gì?
Lập phương Rubik hay khối Rubik 3x3x3 là một trò chơi giải đố cơ học. Trò chơi này được phát minh vào năm 1974 bởi Ernő Rubik – giáo sư kiến trúc và nhà điêu khắc người Hungary.
Rubik 3x3x3 mỗi mặt có 9 ô vuông. Mỗi mặt được sơn bằng 1 trong 6 màu khác nhau. Thường là các màu trắng, đỏ, vàng, cam, xanh lá và xanh dương. Tuy nhiên, một số loại có thể thay đổi vài màu sắc.
Các quy ước của khối Rubik
Để biết cách chơi Rubik 3×3 thành thạo, trước hết chúng ta cần nằm rõ các kí hiệu về các mặt, viên, các mảnh của khối Rubik.
Biết các mảnh/ viên của khối Rubik
Khối Rubik 3×3 bao gồm 26 viên/ mảnh Rubik ghép lại với nhau:
Viên Rubik trung tâm: gồm 6 viên, mỗi viên ở giữa chỉ có 1 mặt màu. Dù bạn xoay như thế nào thì vị trí của các viên bi này cũng không thay đổi. Như vậy, màu của viên trung tâm trên một mặt cũng là màu của cả mặt.
Viên cạnh: gồm 12 viên, mỗi viên có 2 mặt màu. Viên cạnh nằm giữa các cạnh của khối Rubik.
Viên góc: 8 viên, mỗi viên có 3 mặt màu. Trong một khối Rubik những viên này nằm ở các góc.
Quy ước và kí hiệu các mặt
Kí hiệu các mặt của khối Rubik 3×3
Khối Rubik 3×3 bao gồm 6 mặt và được ký hiệu bằng các chữ viết tắt của các hướng bằng tiếng Anh (R , L , U, D, F, B). Điều này giúp chúng ta dễ dàng hiểu được nhiều cách giải hơn ở nhiều tài liệu khác nhau. Cụ thể:
Lưu ý: Tùy cách bạn cầm Khối Rubik trên tay mà các mặt tương ứng với các màu được coi là L , R hoặc U.
Kí hiệu hướng xoay
Đây là một trong những phần quan trọng để học cách chơi Rubik 3×3 thành công. Dưới đây là một vài quy ước về hướng xoay mà bạn cần ghi nhớ:
- Khi kí hiệu các mặt là các chữ in hoa R L U D F B: Bạn cần xoay các mặt tương ứng 90° theo chiều kim đồng hồ (tức là xoay 1/4).
- Khi kí hiệu các mặt được viết hoa với dấu ( ‘ ): R’ L’ U’ D’ F’ B’ hoặc i như: Ri Li Ui Di Fi Bi. Nghĩa là bạn phải xoay các mặt tương ứng ngược chiều kim đồng hồ một góc 90°.
- Khi các mặt được viết hoa kèm số 2 như R2 L2 U2 D2 F2 B2: Bạn cần xoay các mặt tương ứng 180° theo bất kỳ hướng nào.
Ví dụ: Khi bạn gặp công thức B, bạn phải để B đối diện với bạn. Sau đó mới xoay 90° theo chiều kim đồng hồ.
Cách chơi Rubik 3×3 cơ bản theo từng bước
Hiện nay, có rất nhiều cách để giải khối Rubik 3×3. Tuy nhiên, nếu bạn là người mới bắt đầu, thì 7 bước sau đây được coi là đơn giản và dễ dàng nhất mà bạn có thể thử:
1. Tạo Chữ thập trắng trên tầng 1 của khối Rubik
Mục tiêu:
Tạo một chữ thập màu trắng trên tầng 1 của khối Rubik. Vị trí các góc của chữ thập phải trùng với màu của các viên tâm mặt bên.
Cách làm:
Đầu tiên, bạn úp mặt trắng lên để thực hiện. Xác định vị trí hiện tại của 1 viên cạnh trắng cần di chuyển. Theo đó, bạn cần di chuyển viên cạnh về phía trước – F. Khi đó, bạn sẽ có 3 vị trí của viên cạnh này trên mặt F (tầng 1, 2 hoặc 3). Tiếp theo, bằng một số vòng quay nhất định bạn phải đưa nó đến vị trí tầng 2 ở mặt trước bên phải.
Ví dụ: Đá cạnh trắng của bạn đang ở 4 vị trí sau thì dùng phím F, F’ hoặc F2, F2′ để đưa nó lên tầng 2.
Tiếp đó, xác định vị trí viên này sẽ phải trở lại. Bạn phải xoay chữ U (Hoặc U’) để đưa nó lên vị trí trên cùng bên phải, tức là vị trí X dưới cùng.
Thực hiện công thức đưa viên cạnh về vị trí X. Bạn có thể tiến hành xoay R hoặc thực hiện U F’ U’ hoặc U Fi Ui. Sau đó, bạn lặp lại các bước từ bây giờ để giải 3 viên cạnh còn lại. Nhớ tránh các bước xoay ảnh hưởng đến các cạnh đã giải.
2. Hoàn thành Tầng 1 của Rubik
Hoàn thành tầng đầu tiên không phải là một vấn đề lớn. Cũng giống như ở bước trước, bước thứ hai này không yêu cầu phải ghi nhớ các công thức. Bạn chỉ cần áp dụng một phép hoán vị ngắn mà không cần phải ghi nhớ nó.
Mục tiêu: sắp xếp lại tất cả các góc màu trắng để hoàn thành tầng đầu tiên.
Để mang viên góc màu trắng về đúng vị trí, hãy làm như sau:
- Nếu viên góc nằm ở tầng 3 (tức tầng vàng) thì dùng U hoặc U’ để quay về 3 trường hợp sau:
Cách 1: Sử dụng công thức U R U’ R’
Cách 2: Sử dụng công thức xoay R U R’
Cách 3: Vị trí của mặt góc hơi khác so với hình 1 và 2, đó là mặt trắng không nằm ở cạnh (xanh, đỏ) mà nằm ở mặt vàng. Vì vậy, trước tiên bạn đưa mặt trắng này sang một bên như ở cách 1 và 2 bằng cách xoay R U’ R’ U2 .
Tiếp theo, bạn chọn một trong hai công thức hình 1 hoặc hình 2 để giải.
- Nếu viên góc ở tầng 1 (tức là ở tầng trắng)
Trong trường hợp này, chúng ta thấy rằng góc ở đúng tầng, nhưng ở sai vị trí hoặc sai hướng. Để giải, trước tiên hãy sử dụng công thức (R U R’ U’) để đưa khối vuông lên tầng 3. Sau đó, sử dụng giải pháp tầng 3 như trên để giải quyết.
3. Hoàn thiện tầng 2 của khối Rubik
Ở tầng này, công việc rất nhẹ nhàng, chúng ta chỉ cần giải quyết 4 viên cạnh. Đầu tiên chúng ta xác định các cạnh ở tầng 2, tức là các cạnh còn lại không có màu vàng. Những viên này có thể được đặt trên tầng 2 hoặc tầng 3.
Quy ước công thức như sau:
- Nếu cạnh ở tầng 3:
Bước 1: Xác định vị trí mảnh cạnh cần lấy bằng cách xét 2 màu của cạnh. Ta gọi đó là vị trí mục tiêu (goal).
Bước 2: Xoay U, U’ hoặc U2 để đưa viên cạnh đến gần vị trí goal sao cho trục tâm của mặt F cùng màu.
Bước 3: Tùy từng trường hợp mà bạn sử dụng công thức phù hợp sau để giải
- Nếu cạnh ở tầng 2:
Bước 1: Sử dụng công thức (R U’ R’) (U’ F’ U F) để đưa viên đá cạnh lên tầng 3
Bước 2: Dùng cách trên để giải
4. Ở tầng 3 tạo chữ thập màu vàng
Mục tiêu: Bạn phải xếp khối Rubik 3×3 thành hình chữ thập màu vàng ở tầng 3. Nhưng không nhất thiết phải đúng màu với các cạnh.
Đây là tầng khó nhất, đòi hỏi bạn phải kiên nhẫn và tỉ mỉ theo cách sau:
Đầu tiên, bạn có 3 trường hợp của tầng 3: chỉ có 1 Chấm, có 3 Chấm hình chữ L, có 3 Chấm theo đường thẳng. Bạn sẽ cần sử dụng công thức F R U R’ U’ F’ để giải:
- Trường hợp 1 Chấm: Bạn phải xoay công thức này 3 lần
- Trường hợp 3 Chấm hình chữ L: Bạn phải xoay 2 vòng theo hướng chữ L.
- Trường hợp 3 Chấm ngang: Bạn xoay công thức này 1 lần
Lúc này tầng 3 của khối Rubik 3×3 sẽ thay đổi theo thứ tự như hình bên dưới. Nhưng hãy nhớ rằng hướng của khối Rubik là rất quan trọng để giữ ở dạng chữ “L” như được hiển thị cũng như đường thẳng phải nằm ngang.
Ngoài ra nếu bạn đang ở dạng chữ L thì chuyển ngay sang dạng chữ thập bằng cách xoay 1 lần công thức là: F U R U’ R ‘F’
5. Đặt các viên chữ thập màu vàng vào đúng vị trí
Mục tiêu:
Sau bước 4, chúng ta đã tạo được chữ thập màu vàng ở tầng 3, tuy nhiên có thể vị trí của chúng chưa đúng. Vì vậy, bước này giúp đặt chúng vào đúng vị trí, tức là các cạnh khớp với màu của phần trung tâm.
Cách làm:
Quan sát khối Rubik, kiểm tra vị trí của các viên cạnh màu vàng cần di chuyển. Cầm Rubik sao cho 2 mặt cần đổi chỗ là mặt F trước và mặt L ngược. Thực hiện công thức (R U) (R’ U) (R U2) R’ U để hoán vị cạnh vàng mặt F với cạnh vàng mặt L.
6. Mang các viên góc màu vàng trở về vị trí đúng
Bạn hãy xem liệu có bất kỳ viên góc màu vàng nào ở sai vị trí không. Vị trí đúng được hiểu là viên góc có 3 màu: màu vàng và 2 màu còn lại nằm ở giao điểm tại 3 cạnh của màu tương ứng (không nhất thiết phải cùng màu với tâm).
Trong bước này, có một điều thú vị là sẽ luôn chỉ có 0, 1 hay 4 viên góc ở đúng vị trí.
Nếu có viên góc ở đúng vị trí: Cầm khối Rubik sao cho khối góc đúng ở vị trí F R U (phía trước, trên cùng, bên phải). Áp dụng công thức: U R U’ L’ U R’ U’ L
Nếu không có viên góc nào ở đúng vị trí: bạn cần thực hiện công thức trên khoảng 2 lần để có góc vuông.
Nếu đúng cả 4 góc thì xin chúc mừng, bạn có thể sang ngay bước 7
7. Hoàn thành khối Rubik
Sau bước 6, nếu các góc vô tình xoay đúng hướng thì chúc mừng bạn đã hoàn thành. Bạn sẽ không cần chuyển sang bước 7. Nếu chưa, bạn hãy làm theo hướng dẫn sau:
Chọn hướng cầm Rubik sao cho viên góc màu vàng sai hướng nằm ở mặt trước, mặt trên, mặt phải của vị trí F R U.
Thực hiện lần chẵn (2 hoặc 4 lần) công thức sau: R’ D’ R D để định hướng góc này cho đúng. Vì khi thực hiện công thức này, mặt màu vàng sẽ quay tại chỗ theo chiều kim đồng hồ. Dừng thực hiện khi mặt màu vàng ở đúng vị trí. Xáo trộn tầng 1 và tầng 2 không thành vấn đề vì chúng sẽ tự động trở về đúng vị trí sau khi bạn giải quyết hết các góc sai.
Dùng U/U’ để di chuyển sai hướng các ô màu vàng còn lại đến vị trí FRU. Tiếp tục áp dụng lại công thức trên cho đến khi giải hết các ô góc màu vàng.
Lưu ý: Ngoại trừ góc đầu tiên, chỉ sử dụng U và U’ để di chuyển các góc còn lại đến vị trí FRU.
Kết luận
Chúc mừng bạn đã tìm ra cách chơi Rubik 3×3. Sau khi nắm vững cách đọc các ký hiệu Rubik và cách xoay Rubik cơ bản. Bạn có thể dần dần tiến tới nghiên cứu các cách chơi Rubik 3×3 nâng cao khác. Chúc bạn luyện tập thành công.
